პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურს

მოქალაქე ნიკოლოზ ნიკოლაძის
რეგისტრაციის ადგილი თბილისი მისამართის
გარეშე. პირადი ნომერი
და ტელეფონის ნომერი
მითითებულია ხელმოწერასთან
ერთად (მიზანშეწონილია
განცხადების ჯერ ამობეჭვდა,
ფაილის ჩამოტვირთვის გარეშე, მერე მისი დასკანირება და შემდგომ განაცხადიდ სკანირებული ფაილით რეგისტრაციის პროცესის უზრუნველყოფა).

განცხადება

ჩემი უფლებების დაცვის პროცესში, მაშინ როდესაც არ სახელმწიფო ორგანოები ერიდება მასობრივად მტკიცებულებების წაშლის პროცესს, განსაკუთრებით ღირებული გახდა მონაცემთა უსაფრთხოების უზრუნველყოფა. ამ პროცესში კი ასევე მნიშვნელოვანია თუგინდ იმ ინფორმაციის დაცულობაც, რომელიც ელექტრონულად ინტერნეტ სივრცეში (ელ. ფოსტის ინბოქსი) ინახება. მართალია, როგორც წესი კიბერ თავდასხმების შესახებ ჩვენ ვიგებთ, რომ სამიზნეს წარმოადგენს სახელმწიფო ორგანო, თუმცა, ეს როდის არის ყოველთვის ასე. ასე მაგალითად, რამდენიმე თვის წინ, შესაძლოა ივნისში ინტერნეტში და მედიაშიც გავრცელდა ინფორმაცია, რომ გაჟონილია (მოპარულია) ვებ-გვერდებზე შესვლის თითქმის 16 მილიარდი მონაცემი, მათ შორის, პაროლები (Facebook-ის, Google-ის, Instagram-ის, Apple-ის და სხვა ტექნოლოგიური პლატფორმების ანგარიშგების დეტალები, მათთან წვდომა კი ჰაკერებმა უკვე მოიპოვეს). მოცემული რაოდენობის გამო, პირადად მე დეზინფორმაციად უფრო მივიჩნიე, ვიდრე ჭეშმარიტებად, რამეთუ მსოფლიოს მოსახლეობის რაოდენობის და მათი ინტერნეტზე ხელმისაწვდომობის და ასევე სხვადასხვა რეგიონში უცხო სახელმწიფოთა პლატფორმის თუ საკუთარის განვითარების პირობებში ხსენებელი ფაქტი არადამაჯერებლად მომეჩვენა, თუმცა, ზოგადად უფრო ვიწრო ზოლში და კონკრეტული ჯგუფის და პირის შემთხვევაში აქ არაფერი იქნებოდა გამოსარიცხი. ამ მხრივ კი საქართველოს არსებული რეალობაც უნდა შევაფასოთ. ლოგიკურია, რომ თუ შეიარაღების შეძენასთან ან საომარ საფრთხეებთან მიმართებით მზადების შესახებ ზოგადი თუ ელემენტალური ინფორმაცია ვრცელდება რიგით მოქალაქეს დაცულობის კუთხით ასევე შეიძლება შეექმნას კითხვა - რა ხდება ამ მხრივ კიბერუსაფრთხოების კუთხით. მე ნაკლებად მახსენდება შემთხვევა, როდესაც რომელიმე თანამდებობის პირი გამოსულიყოს და ეთქვას - რომ საზოგადოების უსაფრთხოებისთვის იხარჯება გარკვეული თანხა (შესაძლოა წინა წლებში არც იყო შესაბამისი ბიუჯეტი ამისათვის, თუმცა, ბოლო წლებია მზარდია). არც საერთაშორისო პარტნიორებისგან, მათ შორის ევროინტეგრაციის კუთხით მახსენდება ამდაგვარი მხარდაჭერა (მომიტევეთ თუ ვცდები). ერთადერთი შემთხვევა კი 2022 წელს გაერთიანებული სამეფოს პრემიერ მინისტრის ბორის ჯონსონის დაპირება იყო საქართველოს პრემიერ მინისტრისადმი (რომელიღაც საერთაშორისო ფორმატში), რომ საქართველოს გამოუყოფდა 5 მილიონ ფუნტ სტერლინგს. სავარაუდოდ განვითარებული ქვეყნები, რასაც ხარჯავენ ინფორმაციული უსაფრთხოების კუთხით ზღვაში წვეთია (მეტი უნდა დაიხარჯოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან, მეტი უნდა ვთხოვოთ დონორებს). ვეჭვობ, რომ ტექნოლოგიური განვითარების ტენდენციების გათვალისწინებით, ჩვენ ვცხოვრობთ სამყაროში, რომელიც გარდამავალი ეტაპია - თუ რა კუთხით განვითარდება ადამიანის უფლებების რეალიზაციის პროცესი. ამ ეტაპზევე თუ არ გამახვილდა ყურადღება ამაზე, შემდგომ საზოგადოებრივი მოთხოვნის ჩამოყალიბება შეუძლებელი იქნება. განვითარებული სახელმწიფოები (კომპანიები) საკუთარ მოქალაქეებს უქმნიან კომუნიკაციის სხვადასხვა პლატფორმას, მათ შორის ელ. ფოსტებს. ამ მხრივ განებივრებულნი არ არიან საქართველოსდამაგვარი ეკონომიკის თუ ამბიციების მქონე ქვეყნები. მისი მოსახლეობა იყენებს მსოფლიოში პოპულარულ ელ ფოსტის სისტემებს, რა დროსაც ზემოხსენებული თუ სხვა ხარვეზების აღმოჩენის შემთხვევაში, არც პასუხისმგებლობის ფიზიკური ან პოლიტიკურ-სამართლებრივი (დაუდგება კი სახელმწიფო ამდაგვარი დავისას მის მოქალაქეს) შესაძლებლობა არ აქვს და უმეტეს წილად ხსენებული მოცემულობა ჩვეულებრივ ფაქტად მიაჩნია. მე არ ვიცი საქართველოს კანონმდებლობა ამ მხრივ რას ამბობს, თუმცა, მიუხედავად იმისა, რომ არ ვიცი ზუსტად რა იგულისხმეს მისმა დამწერებმა, ყურადღებას მაინც მივაპყრობდი - საქართველოს კონსტიტუციის ქვემოაღნიშნულ ჩანაწერებს:

=> საქართველო მფარველობს საქართველოს მოქალაქეს მიუხედავად მისი ადგილსამყოფელისა;
=> ადამიანის პირადი სივრცე და კომუნიკაცია ხელშეუხებელია.
=> ყველას აქვს ინტერნეტზე წვდომისა და ინტერნეტით თავისუფლად სარგებლობის უფლება.

მართალია არ ვიცი ეს მფარველობა მიესადაგება თუ არა, როგორც საქართველოში ისე მის ფარგლებს გარეთ საქართველოს მოქალაქეთა ინტერესების დაცვას (მიუხედავად იმისა, რომ Facebook-ის, Google-ის, Instagram-ის მოსარგებლე საკმაოდ ბევრი საქართველოს მოქალაქე იქნება), თუმცა, ჩვენ ვცხოვრობთ სახელმწიფოში, სადაც ელემენტალურ სარეკომენდაციო ხასიათის ინფორმაციის (ან ე.წ ფასვორდის შეცვლის ან კონკრეტულ პერიოდში არ შეცვლის შესახებ რეკომენდაცია, რომ გაეწიათ და ა.შ., სხვა ელ ფოსტაზე გადასვლის რეკომენდაცია და ა.შ.) გაცემის შესახებ არც ერთი სახელმწიფო ორგანო ტვირთულობს ვალდებულებას. აქვე, ფასვორდის ფლობა აძლევთ შესაძლებლობას, რომ შეაღწიონ სისტემაში და სისტემით მოსარგებლე პირის პერსონაკურ ჩანაწერებს გაეცნონ, ჩაასწორონ/ შეცვალონ, წაშალონ და ა.შ. ამ შემთხვევაში, პერსონალურ მონაცემთა დაცვის შესახებ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული
მონაცემების უსაფრთხოების დაცვის მიზნით მონაცემთა დამუშავებისას მონაცემთა დაცვის, მათ შორის, უნებართვო ან უკანონო დამუშავების, შემთხვევითი დაკარგვის, განადგურების ან/და დაზიანების არიდების/ პრევენციის მიზნით ადმინისტრაციულ ტექნიკური ზომების მიღების ვალდებულება, მხოლოდ სახელმწიფო ორგანოებს და იმ კერძო ორგანიზაციებს რჩებათ, რომელთა ვებ გვერდიდან შესაძლებელია ფიზიკური (სავარაუდოდ საკუთარ თანამშრომელთა) თუ იურიდიული პირის ელ ფოსტაზე წვდომა. შესაბამისად, საქართველოს მოქალაქეთა მიმოწერა/ კომუნიკაცია მთლად ხელშეუხებელი შეიძლება არ აღმოჩნდეს.

European email providers
იხ. ბმული: https://european-alternatives.eu/categor...

კონსულტაციის ფარგლებში ჩემი კითხვაც მდგომარეობს იმაში თუ რა უფლებამოსილება და ვალდებულება შეიძლება გააჩნდეს სახელმწიფოს/ ადმინისტრაციულ ორგანოს ამ კუთხით პირთა დაცულობის უზრუნველსაყოფად (მათ შორის საერთაშორისო ნორმების, სასამართლოთა გადაწყვეტილების და ევროპული სასამართლოს პრეცენდენტულ საქმეთა გათვალისწინებით).

ასევე, მაუწყებლობის შესახებ საქართველოს კანონით განსაზღვრული მედიაწიგნიერება (ვერ მივხვდი რას ითვალისწინებს – მრავალფეროვანი მედიასაშუალებებისა და ტექნოლოგიების, აგრეთვე ინტერნეტის ეფექტიანი და უსაფრთხო გამოყენების, მათი მეშვეობით ინფორმაციის შექმნის, მიღების, დამუშავებისა და გადაცემის, მის მიღებასა და გადაცემაში ინტერაქტიული მონაწილეობის და ინფორმაციის აღქმის, გაგებისა და კრიტიკული შეფასების, აგრეთვე მედიაპროდუქციის (აუდიოვიზუალური ტელერადიოპროდუქცია, ელექტრონული და სოციალური მედიაპროდუქცია, მათ შორის, ფილმები, მუსიკალური კლიპები, გამოსახულებები, ვებგვერდები და სხვა პროდუქცია) შინაარსის და მრავალფეროვანი მედიაპლატფორმებისა და ტექნოლოგიების შექმნის, მათი ბუნების, გამოყენებისა და რეგულირების შესახებ სპეციალური ცოდნისა და უნარ-ჩვევების ერთობლიობა) გულისხმობს თუ არა საზოგადოების ინფორმირებას იმ ორგანიზაციულ ტექნიკური ზომების შესახებ ინფორმაციის მიწოდებას, რომელიც აუცილებელია პერსონალურ მონაცემთა დაცვის კუთხით?

განვაგრძობ ელ. ფოსტის თემატიკას და აღვნიშნავ, რომ არც თუ დიდი ხნის წინ საქართველოს ხელისუფლებამ თავად განაცხადა, რომ იმის გამო, რომ საფრთხეში თუ ზეგავლენის ქვეშ იმყოფებიან ჩვენი მოქალაქეები (ზუსტი ფრაზა არ მახსენდება) უცხოეთში საარჩევნო უბნები არ გაიხსნებოდა და ხმას სურვილისამებრ საქართველოდან მისცემდნენ ისინი. ლოგიკურად, ასეთ საფრთხედ რუსეთის ფედერაცია არ იქნა მიჩნეული, რამეთუ იქ ემიგრანტებს ხმის მიცემის შესაძლებლობა 2008 წლიდან მოყოლებული არ აქვთ (სამართლებრივი საფუძველი აქვს თუ არა ამას არ ვიცი), შესაბამისად - ის საფრთხეები ჩვენს მოქალაქეებს შეიძლება ექმნებოდეთ - როგორც ფიზიკურად, ასევე ფინანსურად/ ინფორმაციულად. ამ სიტუაციაში კი, როდესაც ინფორმაციულ ზეწოლასა და თავდასხმაზე შეიძლება იყოს საუბარი, ელ. ფოსტა ერთ ერთი ინსტრუმენტი უნდა იყოსამდაგვარი ზემოქმედების მოხდენის. თუმცა, არ უნდა გამოირიცხოს, რომ უცხო სახელმწიფოთა კომპანიების პროგრამებით გათვალისწინებულ ელ ფოსტაზე წვდომა შესაძლებელია უნებართვოდ მიეცეს დაინტერესებულ ორგანოს/ ორგანიზაციის წევრს თუ ამის პოლიტიკური ნებაც იარსებებს (ნავარაუდები არაა მხოლოდ ოპონენტის მონაცემებზე ხელმისაწვდომობა, თუმცა, პოლიტიკურ თვალთახედვაში ვინც ვერ ხვდება ის პირი კიდევ ნერად მოწყვლადია ასეთი საფრთხეებისგან) იგულისხმებოდეს

ჩემი კონსულტაციით გათვალისწინებული კითხვაც მდგომარეობს იმაში, რომ დავაზუსტო - არსებობს თუ არა სახელმწიფოს პოზიტიური ვალდებულება (მათ შორის საერთაშორისო ნორმებიდან, ევროპული სასამართლოს პრეცენდენტული საქმეებიდან და საქართველოს სასამართლოთა გადაწყვეტილებიდან გამომდინარე). საკუთარი მოქალაქეებისთვის შექმნას ელექტრონული მიმოწერის იმდაგვარი სისტემა (კონკურენციიდან და რეგულირების არ ქონის პირობებში, სავარაუდოდ კერძო კომპანიებს ამის დაინტერესება არ ექნებათ), რომლითაც უზრუნველყოფილი იქნება მონაცემთა დაცულობის მინიმალური და გარანტირებული მოთხოვნები, რაზეც პასუხისმგებლობასაც აიღებს და უზრუნველყოფს გარე ფაქტორებიდან მომავალი საფრთხეების არიდება (თუგინდ ფასიანი მომსახურების სახით შეთავაზების გზით). თავისთავად ის არ უნდა იყოს სავალდებულო პლატფორმა, რამეთუ რეპრესიული მთავრობების პირობებში კიდევ უფრო ადვილი იქნება მონაცემებზე უნებართვო წვდომის შესაძლებლობა.

ეს და მათ შორის ამ პორტალის მეშვეობით ან სხვა ფორმით წარმოდგენილი ჩემი წინა განცხადებები, მათ შორის 2025 წლის აგვისტოს მეორე ნახევრიდან მოყოლებული
პროგრამულად უფლებამოსილ ადმინისტრაციულ ორგანოში გაგზავნილი განცხადებები მიწოდებულია ყოველგვარი დანართი დოკუმენტის/ ფაილის/ კორესპონდენციის ასლის გარეშე.
=========
პატივისცემით,

ნიკოლოზ ნიკოლაძე