მოგესალმებით
საქართველოს მთავრობას, მთავრობის საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე პასუხისმგებელ პირს.

ჩემი მომართვა გამომდინარეობს საცხოვრებელი პირობებთან მიმართებით არსებული გამოწვევების შემცირებას. როგორც საზოგადოდ გახდა ცნობილი (თუ არ ვცდები ქალაქ თბილისის მერის მიერ იქნა გაჟღერებული - თბილისში 10 000 ათასი ასეთი შენობა ნაგებობა იყო. სულ რომ საკუთარ სახლად მივიჩნიოთ ისინი და თითოეულ სახლში მცხოვრებ პირად 3 კაცი მივიჩნიოთ, თბილისში მოსახლე 2% მაინც არის სიცოცხლის და ჯანმრთელობის რისკის ქვეშ, თუმცა, ამ 10 000-დან შესაძლოა ნახევარიც კი იყოს, მე არ ვიცი თუ რატომ ვერ თანხმდებიან მხარეები, თუ სახელმწიფო მათ ადეკვატურ მოპყრობას და პირობებს სთავაზობს, თუმცა, ჩემი იდეა იყო (რაც საქართველოს პრემიერ-მინისტრსაც შევთავაზე განცხადების სახით), რომ მინიმუმ ამდაგვარ შენობა ნაგებობებზე გამოსახული საინფორმაციო აბრა - შენობა ნაგებობების მდგრადობის (საევაკუაციო გეგმების, რა ტიპის საფრთხეებზეა გათვლილი, რისი გაძლება არ შეუძლია და ა.შ.) და განსახორციელებლად უსაფრთხოებისათვის საჭირო აუცილებელი ზომების შესახებ სტიქიური თუ სხვა სიტუაციების დროს. სანამ უშუალოდ შეკითხვების დასმაზე გადავალ, ავარიულ შენობა ნაგებობებთან მიმართებით წარმოვადგენ მასთან დაკავშირებულ სამართლებრივი აქტების მიმოხილვას, რომლებიც მე როგორც ჟურნალისტური საქმიანობის განმახორციელებელმა პირმა მოვუყარე თავი ღია წყაროებით.
=> მე არ ვიცი, ამას გარემოებას ითვალისწინებს თუ არა კონსტიტუციის ჩანაწერი - ყველას აქვს უფლება ცხოვრობდეს ჯანმრთელობისთვის უვნებელ გარემოში, სარგებლობდეს ბუნებრივი გარემოთი და საჯარო სივრცით. ყველას აქვს უფლება დროულად მიიღოს სრული ინფორმაცია გარემოს მდგომარეობის შესახებ, თუმცა, გამომდინარე იქიდან, რომ ავარიული შენობების მდგრადობის რისკი კიდევ უფრო იზრდება სტიქიური უბედურების დროს (შესაძლოა თბილისში რისკი კიდევ უფრო მეტი იყოს რადგან მათი გამძლეობა 4-5 ბალზეც მნიშვნელოვნად გაიზარდოს). 2002 წელთან შედარებით, რა დროსაც 4,5 ბალი იყო მიწისძვრა (დაიღუპა რამდენიმე ადამიანი), ეხლა კიდევ მეტად საშიში ვითარებაა - რადგან - გავიდა 23 წელი და მათი ამორტიზირება კიდევ უფრო მეტად მოხდებოდა;
=> რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია, საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსით მოცემული ჩანაწერი (რომ ყველამ უნდა იცოდეს ინფორმაცია გარემოს შესახებ, აგრეთვე მონაცემები იმ საშიშროების თაობაზე, რომელიც ემუქრება მათ სიცოცხლეს ან ჯანმრთელობას);
=> რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია, სამოქალაქო უსაფრთხოების შესახებ საქართველოს კანონის მე-10 მუხლის თანახმად, „განიხილებოდა ან/და განიხილავს თუ არა საქართველოს ხელისუფლება კომერციული საქმიანობის განმახორციელებელი პირებისათვის, კომერციული საქმიანობის განხორციელების ადგილების (ოფისები, სხვადასხვა სახის შენობა ნაგებობები) სავალდებულო დაზღვევის შემოღებაზე - ხანძართან და სხვა სტიქიური მოვლენებისგან თავის დაცვის მიზნით“ თაობაზე. მუნიციპალიტეტის უსაფრთხოების პასპორტის შემუშავების წესს კი განსაზღვრავს საქართველოს მთავრობა. ამასთან, ამავე კანონის მე-11 მუხლის თანახმად, პოტენციურად საშიში ობიექტი შეიმუშავებს პოტენციურად საშიში ობიექტის უსაფრთხოების პასპორტსა და დეკლარაციას და მათ წარუდგენს საგანგებო სიტუაციების მართვის სამსახურის შესაბამის დანაყოფს. პოტენციურად საშიში ობიექტის უსაფრთხოების პასპორტისა და დეკლარაციის შემუშავების წესი განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით. ამავე კანონის მე-12 მუხლის თანახმად, 1. სამოქალაქო უსაფრთხოების სფეროში საქართველოს მოქალაქეთა და საქართველოს ტერიტორიაზე მყოფ სხვა პირთა ინფორმირებას უზრუნველყოფენ ეროვნული სისტემის სუბიექტები თავიანთი კომპეტენციის ფარგლებში. შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა (მხედველობადაქვეითებულ და სმენადაქვეითებულ პირთა) ინფორმირება ხორციელდება მათთვის გასაგები ფორმით. 2. სამოქალაქო უსაფრთხოების სფეროში საქართველოს მოქალაქეთა და საქართველოს ტერიტორიაზე მყოფ სხვა პირთა ინფორმირება ხორციელდება მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებით, სპეციალური ლიტერატურითა და საზოგადოების ინფორმირების სხვა ფორმებით. 3. საგანგებო სიტუაციის დროს, როდესაც საფრთხე ექმნება/შეიძლება შეექმნას ადამიანის სიცოცხლეს ან/და ჯანმრთელობას, ელექტრონული კომუნიკაციის კომპანია, რომელიც ახორციელებს მობილური საკომუნიკაციო ქსელებითა და საშუალებებით უზრუნველყოფას ან/და მომსახურებას, და საზოგადოებრივი მაუწყებელი საგანგებო სიტუაციების მართვის სამსახურის მოთხოვნით უზრუნველყოფენ საქართველოს მოქალაქეთათვის და საქართველოს ტერიტორიაზე მყოფ სხვა პირთათვის საგანგებო სიტუაციის შესახებ შეტყობინებისა და სხვა ინფორმაციის გადაცემას. 4. საგანგებო სიტუაციის შესახებ საქართველოს მოქალაქეთათვის და საქართველოს ტერიტორიაზე მყოფ სხვა პირთათვის გადასაცემი შეტყობინება და სხვა ინფორმაცია მოიცავს: ა) მოსალოდნელი ან წარმოქმნილი საგანგებო სიტუაციის და მისი გავრცელების საზღვრების შესახებ მონაცემებს; ბ) ორგანიზაციების საქმიანობის სფეროების შესახებ მონაცემებს და ამ საქმიანობიდან მოსალოდნელი საგანგებო სიტუაციის ადამიანსა და გარემოზე ზემოქმედების შესახებ მონაცემებს; გ) მოსალოდნელი ან წარმოქმნილი საგანგებო სიტუაციის შედეგების შესახებ მონაცემებს; დ) საგანგებო სიტუაციაში ქცევის წესებს; ე) საქართველოს მოქალაქეთა და საქართველოს ტერიტორიაზე მყოფ სხვა პირთა დასაცავად მიღებული ზომების შესახებ მონაცემებს.
=> ამას გარდა, საქართველოს ეროვნული უსაფრთხოების კონცეფციაში თუ არ ვცდები უნდა ეწეროს შემდეგი - ეკოლოგიური უსაფრთხოების პოლიტიკა საქართველოს ეკოლოგიური უსაფრთხოების პოლიტიკის მიზანია მოსახლეობისა და გარემოს უსაფრთხოების დაცვა ბუნებრივი რესურსების მნიშვნელოვანი შემცირების, გარემოს დაბინძურების, ბუნებრივი მოვლენებისა და ადამიანის საქმიანობის შედეგად წარმოქმნილი კრიზისების პრევენციის გზით. განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობა ისეთ ბუნებრივ მოვლენებს, როგორებიცაა წყალდიდობა, მეწყერი, ზვავი, მიწისძვრა, ასევე სამრეწველო ავარიების პრევენციას და სხვა.

=> შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა კონვენციის თანახმად, თუ არ ვცდები მე-11 მუხლი თანახმად - მონაწილე სახელმწიფოები იღებენ საერთაშორისო სამართლით, მათ შორის საერთაშორისო ჰუმანიტარული კანონითა და ადამიანის უფლებათა საერთაშორისო სამართლით გათვალისწინებულ ყველა საჭირო ზომებს, რათა უზრუნველყოფილ იქნეს შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა დაცვა და უსაფრთხოება სარისკო სიტუაციებში, შეიარაღებული კონფლიქტების, საგანგებო ჰუმანიტარული და სტიქიური უბედურებით გამოწვეული სიტუაციების ჩათვლით. ნუთუ ის განამანათლებლო დაწესებულები, რომელთაც სახელმწიფო აშენებს, ან ის სკოლები, ბაღები - რომელთაც გააჩნიათ საიმისო ფული, რომ განახორციელონ სარემონტო სამუშაოები, ითვალისწინებენ ამ ყოველივეს? კონვენციის მე-9 მუხლის თანახმად, შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა დამოუკიდებელი ცხოვრებისა და ცხოვრების ყველა სფეროში მათი სრულყოფილი მონაწილეობისათვის, მონაწილე სახელმწიფოებმა უნდა მიიღონ შესაბამისი ზომები, რათა უზრუნველყონ ფიზიკური გარემოს, ტრანსპორტის, ინფორმაციისა და კომუნიკაციის, მათ შორის, ინფორმაციისა და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიებისა და სისტემების, ასევე სხვა, საზოგადოებისათვის ღია ობიექტებისა და მომსახურების თანაბარი მისწავდომობა როგორც ქალაქის, ასევე სოფლის პირობებში. აღნიშნული ზომები, რომელიც მოიცავენ არსებული წინააღმდეგობებისა და ბარიერების გამოვლენა-აღმოფხვრას, შეეხება: a. შენობა-ნაგებობებს, გზებს, ტრანსპორტს, შიდა და გარე ობიექტებს, სკოლებს, საცხოვრებელ სახლებს, სამედიცინო დაწესებულებებსა და სამუშაო ადგილებს; b. ინფორმაციას, კომუნიკაციასა და სხვა სამსახურებს, ელექტრონულ და სასწრაფო-საავარიო სამსახურებს; 2. მონაწილე სახელმწიფოები ასევე იღებენ ზომებს, რათა: a. შეიმუშაონ, დანერგონ და მონიტორინგი გაუწიონ მოსახლეობისათვის ღია ობიექტებსა და მომსახურებებში, შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთათვის მისაწვდომობის მინიმალური სტანდარტებისა და სახელმძღვანელო ორიენტირების რეალიზებას; b. უზრუნველყონ მოსახლეობისათვის ღია ობიქტებისა და მომსახურების ყველა კერძო საწარმოს მიერ შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთათვის მისაწვდომობის ყველა ასპექტის გათვალისწინება; c. უზრუნველყონ დაინტერესებული პირებისათვის ტრენინგების ჩატარება შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთათვის მისაწვდომობის საკითხებზე; d. უზრუნველყონ მოსახლეობისათვის ღია ყველა შენობასა და სხვა ობიექტებში, აბრების ბრაილის ნიშნებით, მარტივად წასაკითხი და გასაგები სახით გამოსახვა; e. მოსახლეობისათვის ღია ობიექტებისა და მომსახურებების მისაწვდომობისათვის, უზრუნველყონ ისეთი დამხმარე პერსონალისა და მედიატორთა დახმარება, როგორიცაა თანმხლები პირი, წამკითხველი, პროფესიონალი სურდო- თარჯიმანი; f. შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთათვის ინფორმაციის მისწვდომობის უზრუნველსაყოფად განავითარონ დახმარების სხვა შესაბამისი ფორმები; g. ხელი შეწყონ შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთათვის ახალი ინფორმაციის, საკომუნიკაციო ტექნოლოგიებისა და სისტემების, მათ შორის, ინტერნეტის მისაწვდომობას; h. საწყის ეტაპზევე უზრუნველყონ მისაწვდომი ინფორმაციის, საკომუნიკაციო ტექნოლოგიებისა და სისტემების დაგეგმვა, განვითარება, წარმოება და გავრცელება და ამ ტექნოლოგიებითა და სისტემებით მინიმალური დანახარჯებით სარგებლობა. მე-7 მუხლის თანახმად კი მონაწილე სახელმწიფოებმა უნდა მიიღონ ყველა შესაბამისი ზომა შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ბავშვების მიერ ადამიანის უფლებებისა და ძირითად თავისუფლებათა რეალიზებისათვის, სხვა ბავშვების თანასწორად.

ეს საკითხი დემოგრაფიულად კატასტროფასაც უკავშირდება, შობადობა მცირდება/ მოსახლეობა გამუდმებით ტოვებს ქვეყანას. თუმცა, შესაძლოა ახლად აშენებული კორპუსებიც არ იყოს მდგრადი (მიუხედავად ამისა ინფრასტრუქტურის სამინისტროს ან თვითმართველი ერთეულის/ მერიის მიერ ხდება მათი ჩაბარება.

ცნობისათვის: რამდენადაც ვიცი - „პერსონალურ მონაცემთა ავტომატური დამუშავებისას ფიზიკური პირების დაცვის შესახებ კონვენციის მე-7 მუხლი (ავტომატიზებულ ფაილებში შენახული მონაცემების დაცვის მიზნით, მიღებული უნდა იქნეს უსაფრთხოების შესაბამისი ზომები მათი შემთხვევითი თუ არასანქცირებული დარღვევის, შემთხვევითი დაკარგვის, ასევე მათთან არასანქცირებული შეღწევის, შეცვლის ან გავრცელების წინააღმდეგ) და პერსონალურ მონაცემთა დაცვის შესახებ საქართველოს კანონის მე-4 მუხლის მე-7 პუნქტი (მონაცემების უსაფრთხოების დაცვის მიზნით მონაცემთა დამუშავებისას მიღებული უნდა იქნეს ისეთი ტექნიკური და ორგანიზაციული ზომები, რომლებიც სათანადოდ უზრუნველყოფს მონაცემთა დაცვას, მათ შორის, უნებართვო ან უკანონო დამუშავებისგან, შემთხვევითი დაკარგვისგან, განადგურებისგან ან/და დაზიანებისგან). „ელექტრონული დოკუმენტებისა და ელექტრონული სანდო მომსახურების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-5 მუხლის თანახმად, კვალიფიციური სანდო მომსახურების მიმწოდებელი ვალდებულია საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით უზრუნველყოს პერსონალურ მონაცემთა დაცვა და ინფორმაციული უსაფრთხოების ინციდენტების მართვა.

საქართველოს კონსტიტუციისა და საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის შესაბამისად, გთხოვთ, მომაწოდეთ შემდეგი სახის საჯარო ინფორმაცია:
1) თუ ავარიულ შენობებში მცხოვრები პირები, გარკვეულ მიზეზთა გამო (არაშესატყვისად შეთავაზებული - ფულადი თანხის ოდენობა; დასაქმების ადგილთან დაშორების სურვილის უქონლობ და ა.შ.) არ ტოვებენ მათ საცხოვრებელ ფართს, რატომ არ განიხილავს ხელისუფლება ასეთი შენობა-ნაგებობების მასიურ გამაგრებას?
2) რატომ იძლევა უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანო, რომ ავარიულ შენობა ნაგებობების ფართში გაფუძნდეს/ ფართიდან იფონქციონიროს ეკონომიკური საქმიანობის განმახორციელებელმა სუბიექტმა? სახელშეკრულებლო პირობების ამ ფართით გაფორმება, კომერციული საქმიანობის განმახორციელები პირის ან ინდ მეწარმის ამ ფართზე რეგისტრაციის უფლება;
3) რატომ არ ახორციელებს უფლებამოსილი თვითმართველი ორგანო ან/და ადმინისტრაციული ორგანო, შენობა ნაგებობებზე იმდაგვარი საინფორმაციო დაფის// აბრის განთავსებას, რომელიც მიაწვდის მოსახლეობას მიწისძვრის ან სიცოცხლისათვის საშიში სხვა სტიქიური უბედურობის დროს განსახორციელებელი ქმედებების შესახებ განმარტებებს, შენობა ნაგებობებზე განათავსებს საინფორმაციო დაფიას/ აბრას - სადაც განმარტებული იქნება მაცხოვრებლებისათვის და ვიზიტორთათვის შენობა ნაგებობის მდგრადობასთან დაკავშირებული (მათ შორის -მიწისძვრასთან მიმართებით, ევაკუაციის გეგმა - თუ ეს საჯაროა) ინფორმაციას.
4) ხომ არ ხდება კორუფციული გარიგებები (თვითმართველი ორგანო, ინფრასტრუქტურის სამინისტრო და ა.შ.) არაშესატყვისი წესით აშენებული ფართების ექსპლუატაციაში მიღებისას. თუ არ ვცდები სექტემბრის თვეში პრემიერ-მინისტრი შეხვდა მშენებლებს და სთხოვა, რომ მის პერიოდში ხარისხზე გამახვილებულიყო ყურადღება რამაც აღქმა დამიტოვა, რომ წინა პერიოდში ამაზე არ კეთდებოდა აქცენტი, რის შესახებაც პრემიერ მინისტრი (უკვე 20 თვეა ამ თანამდებობაზე იმყოფება) საქმის კურსშია - და ამ პერიოდშიც მრავალი შენობა ნაგებობა იქნებოდა ექსპლუატაციასი მიღებული;
5) უზრუნველყოს თუ არა საქართველოს ხელისუფლება მშენებარე შენობა-ნაგებობებისა და სხვა სახის ინფრასტრუქტურის უნივერსალური დიზაინის დანერგვას ან/და უნივერსალური დიზაინის შესაბამისად ადაპტირება შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთათვის, თავისი მმართველობის სფეროში მოქმედი ყველა დაწესებულების სრული მისაწვდომობის უზრუნველსაყოფად. შენდება თუ არა ახალი შენობა-ნაგებობები, მაგალითად მათ შორის საჯარო სკოლები შშმ პირთათვის ადაპტირებული სახით (მათ შორის გათვალისწინებულია თუ არა საქართველოს მთავრობის 2014 წლის (შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირებისათვის სივრცის მოწყობისა და არქიტექტურული და გეგმარებითი ელემენტების ტექნიკური რეგლამენტის დამტკიცების თაობაზე) და 2019 წლის (შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა უფლებების კონვენციის იმპლემენტაციის უწყებათაშორისი საკოორდინაციო კომიტეტის შექმნისა და დებულების დამტკიცების შესახებ) დადგენილებები
6) რატომ არ განიხილავს საქართველოს ხელისუფლება ამ საკითხს, როგორც დემოგრაფიული კატასტროფის რისკის მქონეს და რატომ არ განსაზღვრავს მას პრიორიტეტულ მიმართულებად (თბილისის აეროპორტთან სტადიონის მშენებლობა - სადაც მილიარდი ლარი უნდა ჩაიდოს, თუ მეტი არა - არა მგონია 500 მილიონ დოლარზე ნაკლები დაჯდეს, ბაქოს სტადიონი დაახლოებით მაგდენი დაჯდა ევროპის ჩემპიონატის ფარგლებში რომ აშენდა და გავიდა წლები და ფასებიც იზრდება მშენებლობის კუთხით. ასევე, ტრავმაის ხაზის მშენებლობაც რატომ არის უფრო პრიორიტეტული, რომელიც არც თუ ისე ეფექტიანი იქნება თუ იგი გაივლის დიდი დიღომი დიღმის მასივი დიდუბის არსებულ საგზაო ინფრასტრუქტურაზე
6) მომაწოდეთ სხვა სამართლებრივი აქტები, რომელიც ავარიული შენობა ნაგებების და სტრიქიური უბედურებებით გამომწვევი ფაქტორების პრევენციის საკითხებს უკავშირდება.

ცნობისათვის: შშმ პირთა უფლებებთან დაკავშირებით ჯერ კიდევ 2022-2023 წლებშიც დავინტერესდი (უფრო სწორედ შესწავლილი საკითხი საკანონმდებლო წინადადების სახით საქართველოს პარლამენტში წარვადგინე).

პატივისცემით,

ნიკოლოზ ნიკოლაძე