დაჯილდოვებული მოქალაქეების, პრეზიდენტის მიერ გაუქმებული სამართლებრივი აქტების და დანიშნული ელჩების შესახებ
მოგესალმებით საქართველოს პრეზიდენტის ადმინისტრაციას, პრეზიდენტის ადმინისტრაციის საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე პასუხისმგებელ პირს.
რამდენადაც თქვენთვის ცნობილია, საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-3 თავის გარდა, საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსი საქართველოს პრეზიდენტის ადმინისტრაციაზე არ ვრცელდება. მესამე თავი კი ეხება ინფორმაციის თავისუფლების საკითხს. ამასთან, საქართველოს კონსტიტუციის შესაბამისად, საქართველოს პრეზიდენტი მთავრობის წარდგინებით ნიშნავს და ათავისუფლებს საქართველოს ელჩებს და დიპლომატიური წარმომადგენლობების ხელმძღვანელებს. ამას გარდა, საქართველოს პრეზიდენტი ანიჭებს სახელმწიფო ჯილდოებსა და პრემიებს, უმაღლეს სამხედრო, სპეციალურ და საპატიო წოდებებს, უმაღლეს დიპლომატიურ რანგებს. საქართველოს კონსტიტუციისა და საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის შესაბამისად,
გთხოვთ, მომაწოდეთ შემდეგი სახის საჯარო ინფორმაცია (გთხოვთ, მიპასუხოთ ოფიციალური კორესპონდენციისთვის დადგენილი წესით, საპასუხო წერილის ტიტულოვან ბლანკზე შედგენის გზით, გთხოვთ, გაითვალისწინოთ წერილის მეორე ნაწილში - მოცემული უსაფრთხოების ზომების შესახებ რეკომენდაციები):
1) ჩემი 2023 წლის 14 დეკემბრის N1/15669 განცხადების პასუხად, საქართველოს პრეზიდენტის ადმინისტრაციამ 9187 19 / დეკემბერი / 2023 წ. წერილით მომაწოდა სახელმწიფო ჯილდოების სტატისტიკური მონაცემები საქართველოს პრეზიდენტის განკარგულებებით გადაცემული სახელმწიფო ჯილდოების შესახებ, რომელიც ჩემი მოსაზრებების და არგუმენტაციის გამყარების მიზნით, შემდგომში თან დავურთე საქართველოს პარლამენტში წარდგენილ საკანონმდებლო წინადადებას. მოგმართავთ თხოვნით, მომაწოდოთ ამ სტატისტიკური მონაცემების შესახებ განახლებული ინფორმაცია. ამას გარდა სასურველია სახელობითი სიის მოწოდებაც;
2) ითვალისწინებს თუ არა კანონმდებლობა სახელმწიფო ჯილდოების და პრემიების გაუქმების შესაძლებლობას და რა შემთხვევაში (მაგალითად ინფორმაციის განვითარების თავისუფლების ინსტიტუტის 2016 წლის 10 მაისის სტატიის თანახმად, მაგალითად წმინდა გიორგის გამარჯვების ჯილდო ასევე გადაეცათ 2010 წელს ჯილდო მიანიჭა დავით ახალაიას, 2012 წელს ივანე მერაბიშვილს, 2013 წელს დავით ბეჟუაშვილს; დავათ აღმაშენებლის გამარჯვების ჯილდო გადაეცათ გიორგი უგულავას და ლევან ვაშალომიძეს. ვახტანგ გორგასლის პირველი ხარისხის ორდენი 2010 წელს ლევან ქარდავას, 2013 წელს გელა ბეჟუაშვილს და ა.შ. რამდენადაც მახსოვს ამ საკითხზე ხაზი ჩემს მიერ საქართველოს პარლამენტში წარდგენილ საკანონმდებლო წინადადებაშიც გავუსვი ხაზი.
3) უმაღლესი დიპლომატიური რანგის მიმღებ პირთა სია (საკანონმდებლო მაცნეს ვებ გვერდზე შესაძლოა ყველა არ იძებნებოდეს)
4) 2023 წლის 6 დეკემბრის N1/14618 წერილის პასუხად, საქართველოს პრეზიდენტმა 8992 12 / დეკემბერი / 2023 წ „წერილით მომაწოდა 2008 წლის 18 დეკემბრის N852 და 2008 წლის 18 დეკემბრის N854 განკარგულებების დამოწმებული ასლები, თუმცა მე მაინტერესებდა მოცემულ ქვეყნებში დანიშნულ პირთა სამართლებრივი აქტების შესახებ ინფორმაციაც (მათი რეკვიზიტები, აქტის გაფორმების სამართლებრივი საფუძვლები - მუხლის და პუნქტის მითითებით, ვის მიმართ იყო გაფორმებული, რა მიზნით/ რას ითვალისწინებდა, როდიდან ამოქმედდა და ა.შ.);
5) 2016-2023 წლებში საქართველოს დიპლომატიური წარმომადგენლების ხელმძღვანელებად საქართველოს მთავრობის მიერ წარმოდგინილი პირები (ვინაობა, რომელ ქვეყანაში იყვნენ განსაზღვრული დასანიშნად);
6) პრეზიდენტის მიერ გამოცემული იმ სამართლებრივი აქტების ნუსხა, რომელიც იქნა გაუქმებული (სასურველია მიეთითოს თუ ვის მიერ რა საფუძვლით).
==============
შესაძლო საფრთხეების შემცირების/ არიდების მიზნით, ჩემი ამ და წინა (ვებ
გვერდის ამ ფუნქციონალით წარმოდგენილი მომართვები) განცხადებებთან
მიმართებით, გთხოვთ, უზრუნველყოთ:
æ მიღებული შეტყობინების/ წარმოდგენილი დოკუმენტის/ თანხმლები წერილის
(ასეთის არსებობისას) ვირუსზე და სხვა შესაბამის ხარვეზის აღმომჩენ
პროგრამებზე შემოწმება.
æ მიღებული შეტყობინების/ განაცხადის ჯერ ამობეჭვდა/ განცხადების სკანირების
(საჭიროებისამებრ ცალკე კომპიუტერის გამოყოფა) პროცესის უზრუნველყოფა და
შემდგომში კი საქმისწარმოების მიზნით მისი რეგისტრაცია (სასურველია ამჯერადაც
ზემოხსენებულ ხარვეზბზე შემოწმება);
æ .განაცხადზე სარეგისტრაციო მონაცემების (შტამპის) დატანის შემდგომ,
დოკუმენტის სკანირებული ვერსიის და სარეგისტრაციო მონაცემების ელ. ფოსტაზე
მოწოდება;
æ განცხადების დამუშავება იმ კომპიუტერულ მოწყობილობაში, რომელსაც არ აქვს
კავშირი სპეციფიფიურ მონაცემთა ბაზებთან, ფიზიკურ და იურიდიულ პირთა
მაიდენტიფიცირებელ აუდიო-ვიდეო და ფოტო ფაილებთან.
============
სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ საქართველოს კანონი: მე-2 მუხლის შესაბამისად, ამ კანონის ინტერპრეტირება უნდა მოხდეს საქართველოს კონსტიტუციის, საქართველოს მიერ ნაკისრი საერთაშორისო სამართლებრივი ვალდებულებების, მათ შორის, ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა ევროპული კონვენციისა და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტული სამართლის შესაბამისად. მე-3 მუხლის თანახმად, სახელმწიფო ცნობს და იცავს სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლებას, როგორც წარუვალ და უზენაეს ადამიანურ ფასეულობებს. ხელისუფლების განხორციელებისას ხალხი და სახელმწიფო შეზღუდულნი არიან ამ უფლებებითა და თავისუფლებებით, როგორც უშუალოდ მოქმედი სამართლით. ყველას, ადმინისტრაციული ორგანოს გარდა, აქვს გამოხატვის თავისუფლება, რაც გულისხმობს: ა) აზრის აბსოლუტურ თავისუფლებას; ბ) პოლიტიკური სიტყვისა და დებატების თავისუფლებას; გ) ნებისმიერი ფორმის ინფორმაციისა და იდეების მოძიების, მიღების, შექმნის, შენახვის, დამუშავებისა და გავრცელების უფლებას; დ) ცენზურის დაუშვებლობას, მედიის სარედაქციო დამოუკიდებლობასა და პლურალიზმს, ჟურნალისტის უფლებას, დაიცვას ინფორმაციის წყაროს საიდუმლოობა და საკუთარი სინდისის შესაბამისად მიიღოს სარედაქციო გადაწყვეტილებები; ე) სწავლის, სწავლებისა და კვლევის აკადემიურ თავისუფლებას; ვ) ხელოვნების, შემოქმედებისა და გამოგონების თავისუფლებას; ზ) ნებისმიერ ენაზე მეტყველების, ნებისმიერი დამწერლობის გამოყენების უფლებას; თ) ქველმოქმედების უფლებას; ი) მხილების თავისუფლებას და მამხილებელთა დაცვას; კ) თავისუფლებას იძულებისაგან, გამოთქვას თავისი შეხედულება რწმენის, აღმსარებლობის, სინდისისა და მსოფლმხედველობის, ეთნიკური, კულტურული და სოციალური კუთვნილების, წარმოშობის, ოჯახური, ქონებრივი და წოდებრივი მდგომარეობის, აგრეთვე ყველა იმ გარემოების შესახებ, რომელიც შეიძლება გახდეს მისი უფლებებისა და თავისუფლებების შელახვის საფუძველი. ეს კანონი არ უარყოფს სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლებასთან დაკავშირებულ, საქართველოს კონსტიტუციით დაცულ და სხვა საყოველთაოდ აღიარებულ უფლებებს, თავისუფლებებსა და გარანტიებს, რომლებიც აქ არ არის მოხსენიებული, მაგრამ თავისთავად გამომდინარეობს ადამიანის საყოველთაოდ აღიარებული უფლებებისა და თავისუფლებების პრინციპებიდან. ხსენებული კანონის მე-4 მუხლის თანახმად, აზრი დაცულია აბსოლუტური პრივილეგიით. მოწოდება დაცულია კვალიფიციური პრივილეგიით. მე-12 მუხლის თანახმად, პირი პასუხს აგებს მხოლოდ იმ საიდუმლოების გამხელისათვის, რომლის დაცვაც მას ევალება სამსახურებრივად ან სამოქალაქო გარიგებით და რომლის გამხელა აშკარა, პირდაპირ და არსებით საფრთხეს უქმნის კანონით დაცულ სიკეთეებს. პირი თავისუფლდება პასუხისმგებლობისაგან, თუ საიდუმლოების გამხელა მიზნად ისახავდა საზოგადოების კანონიერი ინტერესების დაცვას და დაცული სიკეთე აღემატება მიყენებულ ზიანს.
============
აქვე, აღვნიშნავ, რომ საკანონმდებლო მაცნესადმი ნდობა დიდი ხანია არ
გამაჩნია, რამეთუ - იუსტიციის მინისტრის ბრძანებით (29/12/2011 158) იქმნება
ნორმატიული აქტის შესწორების რედაქციული ხასიათის შეცდომების შესწორების
უფლებამოსილებაც. ჩემი განცხადების განხილვის პროცესში, მიზანშეწონილია
საკანონმდებლო მაცნეზე პროატიულად გამოქვეყნებულ ნორმატიული აქტის შესახებ
არსებული ჩანაწერის გაცნობასთან ერთად, უფლებამოსილების სათანადოდ
განხორციელების მიზნებისათვის მოახდინოთ სამართლებრივი აქტების შესახებ
როგორც განმარტებითი ინფორმაციის, ასევე, შესაბამისი ხელმოწერით ან/და რაიმე
შტამპით დამოწმებული სამართლებრივი აქტ(ებ)ის ასლ(ებ)ის გამოთხოვა
(სასურველია იმ უფლებამოსილი ორგანოდან, რომლის უშუალო მოვალეობას
წარმოადგენს შესაბამისი სამართლებრივი აქტებით ხელმძღვანელობა). რამდენადაც
ვიცი - „პერსონალურ მონაცემთა ავტომატური დამუშავებისას ფიზიკური პირების
დაცვის შესახებ კონვენციის მე-7 მუხლი (ავტომატიზებულ ფაილებში შენახული
მონაცემების დაცვის მიზნით, მიღებული უნდა იქნეს უსაფრთხოების შესაბამისი
ზომები მათი შემთხვევითი თუ არასანქცირებული დარღვევის, შემთხვევითი
დაკარგვის, ასევე მათთან არასანქცირებული შეღწევის, შეცვლის ან გავრცელების
წინააღმდეგ) და პერსონალურ მონაცემთა დაცვის შესახებ საქართველოს კანონის
მე-4 მუხლის მე-7 პუნქტი (მონაცემების უსაფრთხოების დაცვის მიზნით მონაცემთა
დამუშავებისას მიღებული უნდა იქნეს ისეთი ტექნიკური და ორგანიზაციული ზომები, რომლებიც სათანადოდ უზრუნველყოფს მონაცემთა დაცვას, მათ შორის, უნებართვო ან უკანონო დამუშავებისგან, შემთხვევითი დაკარგვისგან, განადგურებისგან ან/და დაზიანებისგან). „ელექტრონული დოკუმენტებისა და ელექტრონული სანდო მომსახურების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-5 მუხლის თანახმად, კვალიფიციური სანდო მომსახურების მიმწოდებელი ვალდებულია საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით უზრუნველყოს პერსონალურ მონაცემთა დაცვა და ინფორმაციული უსაფრთხოების ინციდენტების მართვა.
სასურველია მოთხოვნილი ინფორმაცია აისახოს საპასუხო კორესპონდენციის
ძირითადი ტექსტის ნაწილში (პასუხი გამეცეს განცხადებაში მოცემული პუნქტების
დაცვით) ან დანართის სახით გამოგზავნის შემთხვევაში მოწოდებულ იქნეს სათანადო
წესით დამოწმებული დოკუმენტის სახით (მათ შორის საქართველოს ზოგადი
ადმინისტრაციული კოდექსის მე-20 მუხლის და ელექტრონული დოკუმენტებისა და
ელექტრონული სანდო მომსახურების შესახებ საქართველოს კანონის მე-4 მუხლის
მე-3 პუნქტის გათვალისწინებით).
==============
ერთ-ერთი მთავარი განმსაზღვრელი ფაქტორი არის თუ არა პრეზიდენტი ლეგიტიმური პროცედურების ჩატარების გზით არჩეული არის ის, რომ უნდა შევაფასოთ უხუცესი პირის (პარლამენტი, აჭარის უ/ს) შერჩევის პრინციპი, დაყრდნობა მოხდა ცესკო-ს წარდგენილ მონაცეებზე, ვისი უფლებამოსილებაც იქნა ცნობილი, ვინც სხდომათა დარბაზში ისხდა, იქნებ ეს სულაც წინა მოწვევის საკანონმდებლო ორგანოს ეხება და ა.შ ასევე საინტერესოა საკონსტიტუციო ცვლილებების დროს საზოგადოებისათვის გაკეთებული განმარტებებიც თუ ეს ვარაუდი გამართლდა, მაშინ საქართველოს პრეზიდენტის მიერ ხელმოწერილ საკანონმდებლო აქტები ბათილი იქნება, ძალმოსილი არ იქნება - მათ შორის მოქალაქეობასთან დაკავშირებულ სამართლებრივ აქტები, არჩევნების დანიშვნის შესახებ მიღებული გადაწყვეტილება, სპორსპენთა და სხვა პირთა დაჯილდოებები, შეწყალების აქტები, პრემიერ მინისტრის და ელჩების დანიშვნის შესახებ, თავის მხრივ ამ უკანასკნელთა სამართლებრივი აქტები, მათ შორის მინისტრთა კაბინეტის წარდგენის და მინისტრის მოადგილეების დანიშვნის შესახებ, მათ სამართლებრივ აქტებს, სუს-ის უფროსის წარდგენის შესახებ, ამ უკანასკნელის სამართლებრივ აქტებს და გადაწყვეტილებებს ძალმოსილება არ ექნება. საყურადღებოა, რომ 01/07/2025-ს რეგლამენტი ხელახლა დამტკიცდა, რა დროსაც უხუცესი პირის მიერ სხდომის გახსნის პროცედურა ამოღებულ იქნა.
==============
აღნიშნული ინფორმაციის მოპოვება განპირობებულია ჩემს მიერ ჟურნალისტიკური საქმიანობის განხორციელების მიზნებიდან.
საპასუხო ან/და შუალედურ წერილს ადმინისტრაციულ ორგანომ თან დაურთოს
წარდგენილი განცხადების ასლი, შესაბამისი ზემოაღნიშნული მაიდენტიფიცირებელი/
პერსონალური მონაცემების დაშტრიხვით მიზანშეწონილია ადმინისტრაციული
ორგანოსგან ელ. ფოსტით მეცნობოს განცხადების საქმისწარმოების წესით
რეგისტრაციის ნომერი (საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის
გათვალისწინებით);
ჩემს განცხადებაში მოყვანილი ინფორმაციის გამოყენება, მხოლოდ ფაქტების და
გარემოებების გადამოწმების და მაინდენტიფიცირებელი მონაცემების აღნიშვნის/
დაფიქსირების შემდგომ არის დასაშვები (მიზანშეწონილია ასევე მეც მეცნობოს
განზრახვის შესახებ). ბეჭდური მედიის/ პრესის, კვლევის და სამეცნიერო
ნაშრომის, მათ შორის საუნვერსიტეტო ნამშრომის ფარგლებში განცხადებაში ან
საპასუხო წერილში ასახული ინფორმაციის გამოყენებისას სასურველია
გაითვალისწინეთ საავტორო უფლებები და მიუთითოთ დოკუმენტების რეკვიზიტები და შემდგენელი პირის ვინაობა.
განცხადება წარმოდგენილია ყოველგვარი დანართი ფაილის/ დოკუმენტის/
კორესპონდენციის ასლის გარეშე.
პატივისცემით,
ნიკოლოზ ნიკოლაძე